Veel mensen associeren gapen met verveling, vermoeidheid of simpelweg als reactie op zoiets als een saaie vergadering. Maar wist je dat gapen eigenlijk veel complexer is dan dat? Sterker nog, er is helemaal geen bewijs dat verveling per definitie leidt tot gapen.
Verder wordt gapen weleens in verband gebracht met het hebben van hartproblemen. In dit artikel zullen we dieper ingaan op die relatie en of die relatie überhaupt wel bestaat. We zullen ontdekken waar gapen in ieder geval wél goed voor is en wat het allemaal voor je kan betekenen. Lees je gauw verder? Dan kunnen we misschien wel uit je zorgen verlossen.
Let op: de wetenschap verandert voortdurend. Het kan best zijn dat we iets over het hoofd hebben gezien en de conclusie in dit artikel niet (meer) juist is. Bind je er daarom niet 100% op vast en raadpleeg bij twijfel over je gezondheid altijd een medisch professional.
Gapen versus hartproblemen
Nu zijn er onderzoeken die wel degelijk aangeven dat gapen iets te maken heeft met je hart. Als je namelijk gaapt, zou je hartslag met tot wel 30 procent kunnen worden verhoogd. Zie de gaap dan als een soort mechanisme dat een te lage bloeddruk tegengaat. Echter bestaat er geen bewijs dat veel gapen duidt op een hartprobleem. Althans, het is niet een link die één op één kan worden gelegd.
Hartfalen
Waarom mensen denken dat veel gapen te maken heeft met hartproblemen, is misschien uit te leggen aan de hand van hartfalen. Iemand met hartfalen kampt namelijk met het probleem dat het hart niet voldoende bloed kan pompen om aan de behoeften van het lichaam te voldoen. Eigenlijk moet je het zo voorstellen dat het hart het bloed niet goed kan wegpompen. Het resultaat daarvan is, is dat de bloedvaten vol raken en vocht verliezen. Je organen en spieren krijgen geen voldoende zuurstof en voedingsstoffen meer, wat je zal merken door onder andere vermoeidheid en kortademigheid.
Hartfalen zijn dus ontzettend vervelend en zoals je hebt kunnen lezen zal het op den duur leiden tot vermoeidheid. Je bent moe en gaat gapen. Toch…?
De link tussen gapen en vermoeidheid
Nou, niet echt nee. Er is in principe geen bewijs voor het gegeven dat je moet gapen omdat je moe bent, aldus Bioloog Jorg Massen. Daarmee wordt de link tussen hartproblemen en gapen alweer verworpen, als we kijken naar de vermoeidheid die hartfalen oplevert. Ook zuurstoftekort leidt in principe niet direct tot gapen. Dat die twee punten met elkaar in verbinding staat, is daarmee ook niet waar.
Waar is gapen goed voor?
Waar is gapen dan wél goed voor, horen we je denken. Waarom gaap je eigenlijk? En waarom moet je altijd gapen als iemand anders ook gaapt?
Nou, we kunnen beginnen met het feit dat gapen eigenlijk helemaal niet zo ‘speciaal’ is. Althans, niet als je weet dat alle gewervelde dieren gapen. Wij mensen zijn ook een soort van dier en dus doen we gezellig mee.
Waarom?
We gaan verder met het beantwoorden van de belangrijkste vraag, dus waarom we vragen. De reden hiervoor heeft alles te maken met je hersenen. Je moet je voorstellen dat er bij verwerking van informatie allemaal elektrische stroompjes in je hersenen ontstaan. Op deze manier wordt informatie verstuurt, ontvangen en verwerkt. Bij veel verwerking zullen je hersenen een hogere temperatuur hebben, hoger dan de gemiddelde (ongeveer) 38 graden Celsius die het zou moeten zijn. Je wil dat het op een gegeven moment weer afkoelt en dus moet je gapen.
Met het gapen doe je je hele mond wijd open en hierdoor spannen je spieren aan. Dit leidt ertoe dat die bloedvaten in de buurt worden ‘bekneld’ en dus dat de bloeddruk omhoog gaat. Omdat je de lucht inademt en het bloed rond je mondholte en neus hiermee wordt blootgesteld aan veel koude lucht, koelt dat bloed af. Dat bloed wordt dan weer gebruikt om je hersenen af te koelen.
In principe maakt gapen je hersenen dus weer alert. Daarom zie je ook dat veel sporters hiermee bezig zijn, vlak voordat ze de wedstrijd ingaan. Echter heeft het geen zin om te gapen bij een veel te hoge of veel te lage temperatuur, omdat dat je hersenen te veel afkoelt of nog verder opwarmt.
Aanstekelijk
Gapen is ontzettend aanstekelijk. Je hoeft het maar te zien, te horen of over te lezen en je moet gapen. Sommige onderzoekers hebben dit weleens in verband gebracht met hoeveel empathie je hebt. Hoe meer empathisch je bent, hoe sneller je de gaap overneemt. Een wellicht wat aannemelijkere reden hiervoor heeft te maken met de alertheid. Als iemand zich in een ‘bedreigende situatie’ bevindt en gaapt, denken je hersenen dat het zelf ook wel handig is om te gaan gapen.
Conclusie
Het is ontzettend vervelend als je kampt met hartproblemen en veel moet gapen. Maar, zoals je nu weet, heeft het niet per definitie iets met elkaar te maken. Tenminste, niet zó direct dat we daar meteen iets over hebben kunnen vinden. Misschien zijn er onderzoekers die de indirecte verbinding met elkaar hebben gelegd, maar in principe kan je dan wel alles met elkaar in verband leggen.
Let op: heb je het idee dat je kampt met hartproblemen? Zoek dan zo snel als mogelijk een medisch professional op. Je hart is een vitaal orgaan en je kan er daarom niet snel genoeg bij zijn. Maar ook als je ineens tijdenlang ervaart dat je constant moet gapen, is het verstandig om hier wat informatie over op te doen. Better be safe than sorry, right?
